1. คืออะไร?
Venous Malformation (VM) เป็นความผิดปกติของหลอดเลือดดำชนิดหนึ่ง ซึ่งเกิดขึ้นตั้งแต่กำเนิด โดยหลอดเลือดดำมีโครงสร้างผิดปกติ ทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวกและค้างอยู่ในบริเวณนั้น เกิดเป็นก้อนนิ่ม ๆ สีม่วงคล้ำใต้ผิวหนัง หรือบางครั้งลึกในกล้ามเนื้อหรืออวัยวะภายใน
รอยโรคจะโตขึ้นตามร่างกายหรือโตตามฮอร์โมนในวัยรุ่น และไม่หายไปเอง
2. พบบ่อยแค่ไหน?
พบได้ประมาณ 1 ใน 5,000 ถึง 1 ใน 10,000 คน เป็นหนึ่งในความผิดปกติของหลอดเลือดที่พบบ่อยที่สุดในกลุ่ม Vascular Malformations
แหล่งข้อมูล: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1055858620300962
3. พบบริเวณใดของร่างกาย?
- ใบหน้าและศีรษะ (พบมากที่สุด)
- แขน ขา
- ลิ้น ช่องปาก เหงือก
- กล้ามเนื้อ ลึกในอวัยวะ เช่น ลำไส้ ตับ มดลูก
รอยโรคอาจปรากฏตั้งแต่เด็ก หรือเริ่มเห็นชัดเมื่ออายุเพิ่มขึ้น หรือเกิดการกระตุ้น เช่น การบาดเจ็บ ฮอร์โมนในวัยรุ่น หรือการตั้งครรภ์
4. วินิจฉัยอย่างไร?
- ตรวจร่างกาย: พบก้อนนิ่ม ๆ สีม่วงคล้ำ กดแล้วยุบ ขยายตอนร้อง/ยืน/ออกแรง
- Ultrasound/Doppler: ดูลักษณะการไหลของเลือด
- MRI with contrast: ตรวจหาขอบเขต ความลึก และลักษณะของรอยโรค
- X-ray: พบจุดแคลเซียมที่เกิดจากลิ่มเลือดเก่า (phleboliths)
5. ภาวะแทรกซ้อนหรือภาวะที่ควรระวัง
- ปวดเรื้อรัง โดยเฉพาะหลังใช้แรงหรือยืนนาน
- เลือดออกจากรอยโรค (ในช่องปาก / อวัยวะเพศ)
- การอุดตันของหลอดเลือด
- ข้อเคลื่อนหรือกระดูกผิดรูป หากรอยโรคอยู่ใกล้ข้อ
- การเสียความมั่นใจ (หากอยู่บนใบหน้า / เห็นชัด)
6. แนวทางการรักษา
การรักษา VM มักต้องใช้การดูแลระยะยาวแบบสหสาขาวิชาชีพ โดยขึ้นกับตำแหน่ง ขนาด และอาการ
1. การสังเกตอาการ (Observation):
- ใช้ในรายที่ไม่มีอาการหรือไม่รบกวนชีวิตประจำวัน
2. การใส่เครื่องพยุง/รัด (Compression Garments):
- ใช้กับรอยโรคที่แขนขาเพื่อลดอาการปวด บวม และชะลอการขยาย
3. การฉีดยาอุดหลอดเลือด (Sclerotherapy):
- หัตถการหลัก ใช้ฉีดสารเข้าไปในหลอดเลือดผิดปกติเพื่อให้เกิดการอักเสบและยุบตัว
- ทำโดยแพทย์รังสีร่วมรักษา (Interventional Radiologist)
- อาจต้องทำซ้ำหลายครั้ง เว้นช่วงหลายเดือน
4. การผ่าตัด (Surgical Resection):
- กรณีที่รอยโรคจำกัดและเข้าถึงได้
- มักทำหลัง sclerotherapy เพื่อลดขนาดก่อน
5. การรักษาเสริม:
- ยาแก้ปวด ยาต้านการแข็งตัวของเลือด (ในกรณีลิ่มเลือด)
- การทำกายภาพบำบัด หากส่งผลต่อการเคลื่อนไหว
7. กลุ่มอาการที่เกี่ยวข้อง
- Blue Rubber Bleb Nevus Syndrome
- Glomuvenous Malformation
- Maffucci Syndrome
8. ข้อมูลพันธุกรรม
- การกลายพันธุ์ของยีน TEK (TIE2) และ PIK3CA ถูกพบในผู้ป่วยหลายราย
- เป็นการกลายพันธุ์แบบ somatic ไม่ถ่ายทอดจากพ่อแม่
9. สิ่งที่พ่อแม่สามารถช่วยบันทึก
- ถ่ายภาพรอยโรคเป็นประจำ (แสงเดิม มุมเดิม)
- จดบันทึกขนาด ความเจ็บ อาการบวม หรือเลือดออก
- หากใส่ถุงรัด ให้บันทึกชั่วโมงการใช้งานต่อวัน
- ติดตามผลหลัง sclerotherapy หรือผ่าตัด
10. แกลเลอรี่ภาพ
